Tijdens onderzoek naar het orgel van de Pieterskerk in Breukelen zijn, bij toeval, enkele gegevens ontdekt over Cornelis Verweys (1903-1982), een orgelmaker met een niet onomstreden reputatie.

Cornelis Verweys werd als achttienjarige benoemd tot organist van de Hervormde Gemeente Breukelen, in de kerk waar zijn vader predikant was. Als organist is hij tevens adviseur van de Kerkvoogdij. Samen met A. Standaart ontwikkelt Verweys (niet-gerealiseerde) plannen om het Bätz-orgel (1787) te restaureren en uit te breiden.

Deze episode uit Breukelens orgelgeschiedenis staat beschreven in het decembernummer van De Orgelvriend. Sinds 2016 draagt Jaap Jan Steensma af en toe bij aan het tijdschrift onder de rubriekstitel ‘Oud Papier’. Afleveringen van deze rubriek zijn maximaal 2 tot 3 pagina’s lang en stellen een archiefdocument centraal.

Eerdere afleveringen betroffen documenten over de oorspronkelijke temperatuur van het Bätz-orgel in de Lutherse Kerk te Amersfoort en de catalogus van de muziekbibliotheek van Cornelis Schuyt.

Losse nummers en abonnementen zijn te bestellen via de website van De Orgelvriend.

 

Het G. Th. Bätz-orgel van Breukelen zoals Verweys dat gekend heeft.
Met dank aan orgbase.nl.

 

Op 25 november a.s. verschijnt er voor het eerst een complete heruitgave van een belangrijke collectie oude Nederlandse orgelmuziek: de Dixhuit Pièces pour l’Orgue ou Piano-Forte van Christiaan Frederik Ruppe (1753-1826). De muziek verschijnt in facsimile.

Jaap Jan Steensma is de initiatiefnemer en redacteur van deze editie van Ruppes Dixhuit Pièces. In de inleiding wordt duidelijk gemaakt dat de achttien composities ook te spelen zijn als zes sonates. Tijdens het onderzoek voorafgaand aan de publicatie is het daarnaast gelukt de mysterieuze ‘G.B. Craan’, aan wie de bundel is opgedragen, te identificeren.

In de inleiding wordt tevens stilgestaan bij de instrumenten die Ruppe tot zijn beschikking had (of zou kunnen hebben gehad). Hierbij is mede gebruik gemaakt van recent onderzoek naar het orgel dat Ruppe zelf bespeelde, het orgel van de Lutherse Kerk in Leiden (Andries Wolfferts, 1790). Een bijzonderheid is dat de Dixhuit Pièces voorzien zijn van oorspronkelijke registratieaanwijzingen.

De uitgave verschijnt bij Erve Muziek, een fonds dat zich profileert op het gebied van Nederlandse muziek. Eerder verschenen hier nieuwe uitgaven van composities van Quirinus van Blankenburg en monografieën over Van Blankenburg en Sybrandus van Noordt.

Screen Shot 2016-10-24 at 11.42.17

De uitgave is geniet en omvat in totaal 40 pagina’s. De inleiding is gesteld in het Nederlands en het Engels.

Wie de bundel vóór 25 november bestelt, betaalt slechts € 12,90 (i.p.v. € 15,90). Zie ervemuziek.nl

Op 10 november jongstleden nam Jan Luth, vanwege pensionering, afscheid als docent Liturgiewetenschap aan de Rijksuniversiteit Groningen. Bij die gelegenheid werd hem een bundel aangeboden die als titel heeft: Bach, het kerklied en het orgel. De bundel is een initiatief van zijn (oud-)studenten Jaco van der Knijff, Justin Kroesen en Jan Smelik, die ook de redactie voerden en zelf bijdragen leverden. Tien collega’s en/of andere oud-studenten van Jan Luth gaven – met vreugde – gevolg aan de uitnodiging ook een artikel te schrijven. Zoals de titel reeds aangeeft, handelen de bijdragen over de drie terreinen waarop Luth professioneel actief was/is. Het boek opent met een overzicht van Luths opleidingen en wetenschappelijke activiteiten, en besluit met een bibliografie van zijn artikelen en boeken.

Peter van Dijk schreef in deze bundel een artikel over Petrus van Oeckelen en zijn eerste orgel, met daarin veel tot op heden niet bekende informatie over deze orgelmaker en zijn opus 1 (1819). Dit kan worden beschouwd als opmaat van een boek over de orgelmakerij Petrus van Oeckelen en Zonen, dat naar verwachting in 2019 zal verschijnen.

Bach, het kerklied en het orgel is uitgegeven door de Koninklijke Vereniging van Organisten en Kerkmusici (KVOK) en de Vereniging van Gereformeerde Kerkmusici (VGK). Het boek kost slechts 15 Euro (exclusief verzendkosten) en is o.a. te bestellen via een link op orgelenkerkmuziek.nl.

 

Het Van Oeckelen-orgel (1819) in de St.-Clemenskerk te Havelte.
Foto: Jan Smelik.

 

Utrecht, 30 april 2016

Foto: Piet Bron

In de mei-uitgave van Het Orgel beschrijft Peter van Dijk het onderzoek naar, en restauratie van het koororgel van de Grote- of Sint Barbarakerk in Culemborg. Van dit orgel was al bekend dat het pijpwerk van Apollonius Bosch bevat. Welke orgelmaker verantwoordelijk was voor de omvangrijke werkzaamheden die het instrument in de 18e eeuw onderging, was tot nu toe een groot mysterie.

Peter van Dijk is, na alle opties overwogen en (nogmaals) tegen het licht gehouden te hebben, tot de overtuiging gekomen dat het hier moet gaan om werk door Vitus Wiegleb. Van deze orgelmaker, die (enigszins) verwant was aan Christian Müller, is nog niet eerder een bewaard gebleven orgel geïdentificeerd. Het Culemborgse koororgel is dus een unicum.

Peter van Dijk presenteert zijn onderzoek in twee artikelen. Het eerste is een verslaglegging van het onderzoek naar het Culemborgse koororgel. Het tweede heeft orgelmaker Vitus Wiegleb als hoofdonderwerp.

Losse uitgaven van Het Orgel zijn ad € 11 (incl. verzending) te bestellen via: verkoop@kvok.nl.

Utrecht, 2 maart 2016

 

Orgelpijpen met een hoog loodgehalte kunnen onderhevig zijn aan corrosie. Op initiatief van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) en Het Orgelpark heeft in 2015 een Colloquium over dit onderwerp plaatsgevonden in Het Orgelpark.

Om het (internationaal) uitwisselen van informatie over het probleem verder te bevorderen, organiseerde Het Orgelpark op 6 februari jongstleden een nieuw Colloquium. In de jongste editie van Het Orgel publiceert Jaap Jan Steensma een kort verslag van deze bijeenkomst, waarin ook enkele van de meest opvallende resultaten aan de orde zullen komen.

Losse uitgaven van Het Orgel zijn ad € 11 (incl. verzending) te bestellen via: verkoop@kvok.nl.

In de september-uitgave van vakblad Het Orgel verschijnt het tweede deel van Rogér van Dijks artikel over de geschiedenis van het Ibach-Orgel (1868) in de Broederenkerk te Deventer. Peter van Dijk en Jaap Jan Steensma publiceren, als zelfstandige aanvulling, daarbij hun ‘impressies & overwegingen’ m.b.t. de restauratie (2014) door Gebr. Van Vulpen. Omdat Duitse orgels uit het derde kwart van de negentiende eeuw in Nederland relatief onbekend zijn, wordt in dit artikel uitgebreid stilgestaan bij de stilistische achtergronden, de dispositie- en registratieprincipes van dit orgeltype.

Losse uitgaven van Het Orgel zijn ad € 11 (incl. verzending) te bestellen via: verkoop@kvok.nl.

Utrecht, Maandag 29 juni 2015

Screen Shot 2015-06-05 at 01.24.57

De laatste tijd wordt corrosie van loden orgelpijpen meer en meer als een probleem ervaren. Op 16 mei j.l. vond er in Het Orgelpark een Colloquium plaats over dit onderwerp. In de nieuwste uitgave van vakblad Het Orgel vat Jaap Jan Steensma samen wat er die middag zoal aan de orde gekomen is.

Losse uitgaven van Het Orgel zijn ad € 11 (incl. verzending) te bestellen via: verkoop@kvok.nl.

 Een voorproefje van het artikel is hier te vinden.

Vrijdag 29 mei 2015
cover
Bij Erve Muziek (Gorssel) is een heruitgave verschenen van Rein Verhagens biografie over Sybrandus van Noordt (1659-1705). De laatste onderzoeksresultaten van Verhagen en anderen zijn in dit boek verwerkt.

Jaap Jan Steensma leverde een bijdrage waarin Sybrandus’ muziek centraal staat.

Het boek is hier te bestellen.

Dinsdag 21 april 2015

In het mei-nummer van vakblad Het Orgel publiceert Jaap Jan Steensma een artikel met daarin enkele recent gevonden archivalia met betrekking tot Johann Heinrich Hartmann Bätz (of: Jan Hendrik Hartman Bätz, 1709-1770), één van Nederlands beroemdste orgelmakers.

In het artikel komen verschillende aspecten aan bod, van Bätz’ huisgenoten en werknemers tot aan latere mythevorming. Er is een eerste handtekening (1740) gevonden en het blijkt dat diverse van zijn werknemers afkomstig waren uit zijn geboortestreek, Saksen/Thüringen. Een van de meest interessante werknemers is de in Eigenrieden geboren en vanuit Leeuwarden naar Utrecht verhuisde Nicolaus Zwartsburg.

Losse uitgaven van Het Orgel zijn ad € 11 (incl. verzending) te bestellen via: verkoop@kvok.nl.

Het ORGEL 2015-3 cover

Een voorproefje van het artikel is hier te vinden.