Tag Archief van: onderhoud en SIM-aanvraag

Met de winter voor de deur vragen veel eigenaren van kerkgebouwen zich af wat ze aan moeten met de stijgende energiekosten. Het antwoord voor die grote ruimten is even simpel als doeltreffend: verwarming uit. Of in ieder geval toch zo laag mogelijk.

Soms denken mensen echter dat het voor het orgel noodzakelijk is de ruimte op een minimumtemperatuur te houden. Dit is onterecht. Orgels kunnen veel hebben. 

Waar het bij orgels om gaat, is niet de temperatuur, maar de luchtvochtigheid. En dan is het vaak juist beter is de verwarming helemaal uit te laten!

In tijdschrift De Orgelvriend schreef Jaap Jan Steensma een pleidooi voor energiebesparing. Gesprekspartners bij de totstandkoming waren de specialisten van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. 

Besparing op energie is een besparing op geld, zo’n besparing is vaak ook beter voor het orgel, komt de duurzaamheid ten goede en voorkomt het in de hand spelen van dictatoriale regimes. 

De Orgelvriend heeft besloten het artikel gratis aan te bieden. Lees het artikel HIER

Het Bätz-orgel (1839) in de Nieuwe Kerk Delft.

 

Wanneer er in een kerk bouwwerkzaamheden worden verricht, dan kan dat gepaard gaan met een risico voor het orgel. Bouwstof kan schadelijk zijn voor (de klank van) het pijpwerk en voor mechanische onderdelen. Het is daarom belangrijk het orgel zo goed mogelijk te beschermen.

In de Nieuwe Kerk van Delft wordt de Koninklijke grafkelder uitgebreid. Op verzoek van de directie van de Oude & Nieuwe Kerk en van Van Hoogevest Architecten monitort Jaap Jan Steensma het beroemde Bätz-orgel (1839) gedurende het werk aan de grafkelder. Zo wordt eventuele stofvorming zo vroeg mogelijk opgemerkt en bestreden.

De NOS maakte een video over uitbreiding van de grafkelder:

In 2019 verzorgde Flentrop Orgelbouw (Zaandam) het groot onderhoud en een deelrestauratie van het relatief onbekende Ehrenfried Leichel-orgel (1880) in Tienhoven (Stichtse Vecht).

Het Ehrenfried Leichel-orgel (1880) in Tienhoven

Jaap Jan was, mede namens de Commissie Orgelzaken van de Vereniging voor het Kerkrentmeesterlijk Beheer, als adviseur bij deze werkzaamheden betrokken. Het onderzoek dat in 2018-’19 ten bate van het project werd gedaan, is nu in artikelvorm verschenen in de laatste editie van maandblad De Orgelvriend. 

Een bijzonderheid van het Tienhovense orgel is het gegeven dat de orgelkast, en een deel van het pijpwerk een oudere herkomst hebben. 

Het Tienhovense orgelfront in een vorig leven, zoals in potlood getekend op de achterzijde van het knieschot.

Een voorproefje van het artikel is hier te vinden. Voor abonnementen en contact met de redactie, klik hier.

Organisten, orgelmakers en erfgoedspecialisten in Duitsland maken zich grote zorgen over de klaarblijkelijke toename van schimmelvorming in orgels. Dit probleem lijkt zich met name de laatste twintig jaar voor te doen.

Een onderzoeksproject dat werd geïnitieerd door de Evanglische Kirche in Mitteldeutschland moest meer duidelijkheid geven over mogelijke oorzaken van deze toename, alsmede handreikingen bieden voor een betere bescherming, en daarmee voor de instandhouding van het orgelbezit.

De onderzoeksresultaten werden gepresenteerd tijdens een colloquium dat plaatsvond op 20 en 21 november 2017. In het laatste nummer van tijdschrift Het Orgel doet Jaap Jan Steensma verslag van de daar gepresenteerde bevindingen.

Oproep

Om een idee te krijgen van schimmelvorming in Nederlandse orgels -wordt het probleem in Nederland misschien onderschat?-, houdt Het Orgel een kleine, indicatieve enquête.

Iedereen met toegang tot een orgel mag meedoen; het invullen van de enquête neemt hooguit 5 minuten in beslag.

Sporen van schimmelvorming in het C.F.A. Naber-orgel (1855) te Holten.

Sporen van schimmelvorming (UV-licht) in het C.F.A. Naber-orgel (1855) te Holten.

Losse uitgaven van Het Orgel zijn ad € 11 (incl. verzending) te bestellen via: verkoop@kvok.nl. Een voorproefje van het artikel is hier te vinden.

Op 8 februari 2017 is het orgel in de Dorpskerk van Schaarsbergen weer in gebruik genomen na groot onderhoud door Flentrop Orgelbouw, onder advies van Peter van Dijk.
De werkzaamheden vonden plaats in het kader van een herinrichting van het kerkinterieur. Vanwege de harde akoestiek van de kerkzaal werd de winddruk verlaagd van 93 tot 79.5 mm. Daarbij werden geen irreversibele intonatie-wijzigingen uitgevoerd.

Screen Shot 2017-03-06 at 10.22.30

Screen Shot 2017-03-06 at 10.28.11

Utrecht, 2 maart 2016

 

Orgelpijpen met een hoog loodgehalte kunnen onderhevig zijn aan corrosie. Op initiatief van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) en Het Orgelpark heeft in 2015 een Colloquium over dit onderwerp plaatsgevonden in Het Orgelpark.

Om het (internationaal) uitwisselen van informatie over het probleem verder te bevorderen, organiseerde Het Orgelpark op 6 februari jongstleden een nieuw Colloquium. In de jongste editie van Het Orgel publiceert Jaap Jan Steensma een kort verslag van deze bijeenkomst, waarin ook enkele van de meest opvallende resultaten aan de orde zullen komen.

Losse uitgaven van Het Orgel zijn ad € 11 (incl. verzending) te bestellen via: verkoop@kvok.nl.