Op 17 maart j.l. promoveerde Jaap Jan Steensma aan de Theologische Universiteit Apeldoorn cum laude op zijn proefschrift ‘Het orgel als identiteitsdrager binnen het Nederlandse protestantisme 1574-1798’. In een eerder bericht op deze website is in het kort uitgelegd waar het onderzoek precies over ging en waarom het van belang is. Ook voorafgaand aan de verdediging was er een korte uitleg (terug te kijken via het Youtube-kanaal van de universiteit.

In diverse landelijke media is aandacht aan het onderzoek besteed. Zo publiceerde Maartje Stokkers een artikel in De Volkskrant, verscheen er een interview in Het Nederlands Dagblad en was er in het Reformatorisch Dagblad een uitgebreid profiel te lezen.

Promotor was Prof. dr. Albert Clement, co-promotor was dr. Paul van Emmerik. De beoordelingscommissie bestond uit Prof. dr. Arjan van Dixhoorn (University College Roosevelt), Prof. dr. Ton Koopman (Universiteit Leiden), Prof. dr. Stefan Michels (Goethe-Universität Frankfurt am Main) en Prof. dr. Herman Selderhuis (Theologische Universiteit Apeldoorn) en dr. Gert Jan Baan (Theologische Universiteit Apeldoorn, onderzoeksgroep Theologie en Muziek).

Tijdens de laudatio werd duidelijk dat het proefschrift, met het oog op de onderscheiding cum laude bovendien was beoordeeld door Prof. dr. Michael Marissen (Swarthmore College, Pennsylvania), Prof. dr. Birger Petersen (Gutenberg Universität/Hochschule für Musik, Mainz) en Prof. dr. Christoph Wolff (Harvard University).

Merlijn Kerkhof en Douwe Steensma, die in 1995 aan dezelfde universiteit promoveerde, traden tijdens de plechtigheid op als paranimf.

De handelseditie van het proefschrift zal begin 2026 verschijnen bij Amsterdam University Press.

 

Promotor Prof. dr. Albert Clement overhandigt de bul.
V.l.n.r.: Jaap Jan Steensma, Ton Koopman, Paul van Emmerik, Albert Clement, Herman Selderhuis.

 

Felicitaties van paranimfen Merlijn Kerkhof en Douwe Steensma na de bekendmaking van het besluit.

 

De Protestantse Gemeente Vleuten-De Meern heeft Jaap Jan Steensma per 1 september 2020 benoemd als organist van de Torenpleinkerk in Vleuten. Hij wordt daar, in nauwe samenwerking met vaste organist Dick van Dijk, bespeler van het Gideon Thomas Bätz-orgel uit 1809. De sollicitatieprocedure bestond uit een brievenronde, een gespreksronde en een voorspeelronde. 

Jaap Jan heeft het orgel grondig leren kennen vanuit zijn betrokkenheid als adviseur bij de dit jaar afgeronde restauratie. Het resultaat van de restauratie maakt het orgel voor hem tot een heel aantrekkelijk muziekinstrument. Het Bätz-orgel beschikt onder andere over de mogelijkheid tot getreden windvoorziening en een bijzonder stemmingssysteem. Daarnaast maken de collegae, de gemeenschap en de mogelijkheden tot gebruik van de kerkruimte de Torenpleinkerk tot een inspirerende plaats om te werken. 

Jaap Jan wordt op zondag 20 september a.s. officieel in bediening gesteld.

Het Gideon Thomas Bätz-orgel (1809) van de Torenpleinkerk Vleuten.
Foto: Tjalling Roosjen (orgbase.nl).

UPDATE 28 september 2020: Een interview ter gelegenheid van het organistschap verscheen afgelopen week in VARNWS Leidsche Rijn.

Binnen het College van Orgeladviseurs Nederland heeft onlangs een bestuurswisseling plaatsgevonden. De secretaris en de vice-voorzitter  waren aftredend en niet herkiesbaar.

Jaap Jan Steensma en Marcel Verheggen werden verkozen tot nieuw bestuurslid. Sinds 6 juli j.l. is Jaap Jan in functie als secretaris. Hij is daarmee de opvolger van Rogér van Dijk. Marcel Verheggen volgt Jan Boogaarts op als vice-voorzitter. Henk Verhoef werd herkozen voor een nieuwe termijn als algemeen bestuurslid.
Eind 2019 kreeg het CvON al een nieuwe voorzitter, toen Dirk Bakker de functie overnam van Cees van der Poel.

Het CvON werd opgericht in 2004 om de Nederlandse orgelkunst en orgelbouw te stimuleren. De vereniging wil dit onder meer bereiken door het contact tussen de leden onderling, en met externe instanties in het veld te onderhouden, bevorderen en kennis en ervaring met elkaar uit te wisselen.

Jaap Jan Steensma is de nieuwe secretaris van het College van Orgeladviseurs Nederland.

In het novembernummer van vaktijdschrift Het Orgel verschijnt een interview met orgeladviseurs Jaap Jan Steensma en Gerrit Hoving. Directe aanleiding is het feit dat de Landelijke Opleiding tot Orgeladviseur (LOTO) in 2019 tien jaar bestaat. Hoving en Steensma hebben de opleiding beiden met goed gevolg afgerond. Hoofdredacteur Jan Smelik sprak met hen over hun achtergrond en motivatie, de adviesopleiding, de ervaringen en het werkveld.

Losse uitgaven van Het Orgel zijn ad € 11 (incl. verzending) te bestellen via: verkoop@kvok.nl. Een voorproefje van het artikel is hier te vinden.

Deze zomer was het veertig jaar geleden dat Peter van Dijk zijn conservatoriumstudie (hoofdvak orgel) afrondde en hoofdredacteur werd van vaktijdschrift Het Orgel. Nu het nieuwbouwproject voor concertzaal TivoliVredenburg bijna is voltooid, en een groots vervolgproject in de steigers staat (een in 2019 te publiceren studie over de fa. P. van Oeckelen en Zonen), plaatste Het Orgel een uitgebreid interview.

In het artikel snijdt auteur Jan Smelik onderwerpen aan als orgelonderzoek, kwaliteitsbewaking, behoud van zakelijke en inhoudelijke integriteit, kennisoverdracht en financiering. De orgeladviseur is — in RCE-termen— te beschouwen als een ‘kennismakelaar’.

Een belangrijk deel van het interview betreft de verhouding tussen de organist en zijn instrument. Wat mag/moet je als organist (technisch, muzikaal) van een orgel verwachten, wat kan er vanuit erfgoed-perspectief en waar stel je prioriteiten?

Zo komt het dynamisch stijlbewustzijn aan de orde: “Op een orgel uit de Wederopbouw moet je niet gaan articuleren als op een barok-orgel. De explosieve pijpaanspraak van een Wederopbouw-orgel vraagt als het ware om legatospel.” En: “Een orgel moet niet doen wat een organist of een orgeladviseur graag wil, maar andersom.”

Kern van Peters visie is een behoud van ‘erfgoed’ voor oog en oor; of dit erfgoed nu 17e, of 20ste-eeuws is. Volgende generaties moeten immers de kans krijgen verschillende klankvisies ‘ongefilterd’ te kunnen genieten en beoordelen. Het devies is dan ook: “Denk vanuit het orgel en de schoonheid van de klank!”

Verschenen: Jan Smelik, ‘“Ga niet van jezelf uit, denk vanuit het orgel en de schoonheid van de klank” – interview met Peter van Dijk.’ In: Het Orgel 113/4 (2017), 20-27.

Losse uitgaven van Het Orgel zijn ad € 11 (incl. verzending) te bestellen via: verkoop@kvok.nl.

Een voorproefje van het artikel is hier te vinden.

Foto: Jan Smelik

Foto: Jan Smelik