Pleidooi voor klank

Deze zomer was het veertig jaar geleden dat Peter van Dijk zijn conservatoriumstudie (hoofdvak orgel) afrondde en hoofdredacteur werd van vaktijdschrift Het Orgel. Nu het nieuwbouwproject voor concertzaal TivoliVredenburg bijna is voltooid, en een groots vervolgproject in de steigers staat (een in 2019 te publiceren studie over de fa. P. van Oeckelen en Zonen), plaatste Het Orgel een uitgebreid interview.

In het artikel snijdt auteur Jan Smelik onderwerpen aan als orgelonderzoek, kwaliteitsbewaking, behoud van zakelijke en inhoudelijke integriteit, kennisoverdracht en financiering. De orgeladviseur is — in RCE-termen— te beschouwen als een ‘kennismakelaar’.

Een belangrijk deel van het interview betreft de verhouding tussen de organist en zijn instrument. Wat mag/moet je als organist (technisch, muzikaal) van een orgel verwachten, wat kan er vanuit erfgoed-perspectief en waar stel je prioriteiten?

Zo komt het dynamisch stijlbewustzijn aan de orde: “Op een orgel uit de Wederopbouw moet je niet gaan articuleren als op een barok-orgel. De explosieve pijpaanspraak van een Wederopbouw-orgel vraagt als het ware om legatospel.” En: “Een orgel moet niet doen wat een organist of een orgeladviseur graag wil, maar andersom.”

Kern van Peters visie is een behoud van ‘erfgoed’ voor oog en oor; of dit erfgoed nu 17e, of 20ste-eeuws is. Volgende generaties moeten immers de kans krijgen verschillende klankvisies ‘ongefilterd’ te kunnen genieten en beoordelen. Het devies is dan ook: “Denk vanuit het orgel en de schoonheid van de klank!”

Verschenen: Jan Smelik, ‘“Ga niet van jezelf uit, denk vanuit het orgel en de schoonheid van de klank” – interview met Peter van Dijk.’ In: Het Orgel 113/4 (2017), 20-27.

Losse uitgaven van Het Orgel zijn ad € 11 (incl. verzending) te bestellen via: verkoop@kvok.nl.

Een voorproefje van het artikel is hier te vinden.